Hiện nay, thời kỳ chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ trên toàn thế giới đánh dấu sự chuyển mình mạnh mẽ từ sản xuất thủ công sang tự động hoá. Đối với Việt Nam nói chung chuyển đổi số đang tạo ra sự thay đổi sâu sắc đến mọi lĩnh vực của đời sống kinh tế - xã hội. Và ngân hàng Vietcombank nói riêng thì một mặt, chúng định hình lại cơ cấu các bộ phận, tạo ra các bộ phận mới với yêu cầu thay đổi kỹ năng. chuyển đổi số mở ra những cơ hội lớn cho sự phát triển của ngân hàng Vietcombank tại Việt Nam nhằm nâng cao năng suất lao động, hiện đại hoá quá trình sản xuất trong bối cảnh hội nhập quốc tế. Mặt khác, nó cũng đặt ra những thách thức trong quản lý bộ máy nhân sự như: nguy cơ thất nghiệp, bất bình đẳng. Do đó, bài viết tập trung phân tích thực trạng, vai trò của Đảng viên Vietcombank và đề xuất các giải pháp để tận dụng cơ hội và giảm thiểu những thách thức trước sự thay đổi ngành nghề tại Việt nam trong bối cảnh chuyển đổi số.
1. Nội dung chuyển đổi số
Chuyển đổi số quốc gia (hay còn gọi là sự số hóa quốc gia) là quá trình chuyển đổi và áp dụng các công nghệ số vào các lĩnh vực kinh tế, xã hội và hành chính của một quốc gia nhằm tạo ra sự thay đổi cấu trúc, quy trình và hình thức hoạt động. Mục tiêu của chuyển đổi số quốc gia là tăng cường năng suất, hiệu quả, sáng tạo và cung cấp các dịch vụ và tiện ích tốt hơn cho người dân.
Chuyển đổi số quốc gia bao gồm việc sử dụng và phát triển các công nghệ thông tin và truyền thông (ICT) như internet, điện thoại di động, trí tuệ nhân tạo, blockchain, trí tuệ nhân tạo, Internet of Things (IoT), trí tuệ nhân tạo và big data. Các công nghệ này đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra sự kết nối, thu thập và phân tích dữ liệu, cải thiện quy trình làm việc, quản lý thông tin, cung cấp dịch vụ trực tuyến và nâng cao trải nghiệm của người dùng.
Chuyển đổi số quốc gia ảnh hưởng đến rất nhiều lĩnh vực, bao gồm kinh tế, công nghiệp, thương mại, giáo dục, y tế, giao thông, năng lượng, quản lý đô thị và hành chính. Nó đòi hỏi sự thay đổi cấu trúc tổ chức, quy trình và hệ thống của các tổ chức công và tư, sự đổi mới trong quản lý và quyết định, cùng với việc nâng cao năng lực công nghệ và số hóa của các cá nhân và tổ chức.
Cùng với xu thể chung của thế giới, Ở Việt Nam những năm gần đây luôn ưu tiên chuyển đổi số quốc gia là nhiệm vụ trọng tâm quốc gia. Nhà nước cũng đã lấy ngày 10/10 hàng năm là ngày chuyển đổi số quốc gia để nhắc nhở tuyên truyền ý thức người dân về chuyển đổi số quốc gia. Trong quá trình chuyển đổi số quốc gia này đòi hỏi sự tham gia của rất nhiều tầng lớp trong xã hội, đặc biệt là vai trò của Đảng viên là vô cùng quan trọng. Đảng viên không chỉ đóng vai trò là người đi đầu, mà còn là những nhân tố quan trọng trong việc xây dựng môi trường số hóa, đổi mới và phát triển quốc gia.
2. Những cơ hội và thách thức của chuyển đổi số
*Cơ hội của chuyển đổi số
Chuyển đổi số mở ra vô vàn những cơ hội to lớn cho sự phát triển của hệ thống ngân hàng Vietcombank, đó là:
Một là, nâng cao năng suất và hiệu quả sản xuất: việc chuyển đổi số giúp giảm thiểu sai sót, tăng tốc độ sản xuất, hoạt động liên tục và giảm chi phí cho người lao động. Việc kết nối các thiết bị, máy móc thông qua IoT cho phép thu thập, phân tích dữ liệu thời gian thực về hiệu suất, tình trạng máy móc, chuỗi cung ứng... Từ đó, doanh nghiệp có thể đưa ra các quyết định chính xác hơn, tối ưu hóa quy trình, dự đoán và ngăn ngừa sự cố, quản lý công việc hiệu quả. Hơn thế nữa, AI được ứng dụng trong nhiều khâu của quá trình sản xuất như kiểm soát chất lượng sản phẩm, tối ưu hóa lịch trình sản xuất, dự báo nhu cầu thị trường, hỗ trợ khách hang một cách tốt nhất và hiệu quả nhất.
Hai là, tạo ra các ngành nghề và dịch vụ mới: Chuyển đổi số thúc đẩy sự ra đời và phát triển của các ngành nghề liên quan đến công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo, robot, IoT, in 3D, công nghệ sinh học... Đây là những ngành có giá trị gia tăng cao và tiềm năng tăng trưởng lớn. Các ngành dịch vụ trực tuyến, thương mại điện tử, giáo dục trực tuyến, kết nối giữa các ngân hàng tốt hơn... sẽ tạo điều kiện phát triển mạnh mẽ, tạo ra nhiều cơ hội kinh doanh và tìm kiếm số lượng khách hàng tiềm năng. Việc ứng ụng công nghệ mới đặt ra nhu cầu bức thiết về các lĩnh vực như phân tích dữ liệu, kỹ sư AI, chuyên gia bảo mật mạng lưới, chuyên gia IoT, kỹ sư robot, chuyên gia về chuyển đổi số... sẽ tăng cao, tạo ra thị trường lao động mới với mức thu nhập hấp dẫn.
Ba là, cải thiện chất lượng sản phẩm và dịch vụ:việc ứng dụng Công nghệ cho phép sản xuất các sản phẩm theo yêu cầu riêng của từng khách hàng nâng cao tính cạnh tranh và đáp ứng tốt hơn nhu cầu đa dạng của thị trường. Hơn thế nữa, khi ứng dụng chuyển đổi số giúp tương tác với khách hàng tốt hơn, cung cấp dịch vụ cá nhân hóa và nâng cao sự hài lòng của khách hàng. Ngoài ra, khi ứng dụng các hệ thống cảm biến, camera thông minh, phân tích dữ liệu trong hệ thống ngân hàng Vietcombank ở Việt Nam giúp giám sát chất lượng sản phẩm trong toàn bộ chuỗi giá trị, chất lượng phục vụ khách hàng.
Bốn là, thúc đẩy sự đổi mới sáng tạo: chuyển đổi số cung cấp các công cụ và nền tảng mới cho việc nghiên cứu, thử nghiệm và triển khai các ý tưởng sáng tạo. thúc đẩy quá trình thương mại hóa các kết quả nghiên cứu, thu hút đầu tư trong nước và quốc tế, tạo động lực cho sự đổi mới.
*Những thách thức của chuyển đổi
Nhân loại đang đứng trước sự phát triển như vũ bão của cách mạng công nghiệp 4.0. Với sự phát triển dựa trên nền tảng hội tụ của công nghệ số, vật lý và sinh học như như trí tuệ nhân tạo, robot, Internet vạn vật (IoT) và dữ liệu lớn (Big Data) và tự động hoá, nó định hình lại các thức chúng ta làm việc, sinh sống. Đối với Việt Nam đang trong quá trình hội nhập quốc tế thì cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đang thâm nhập vào mọi đời sống kinh tế - xã hội, nó mang đến những cơ hội phát triển to lớn, song cũng đặt ra không ít những thách thức cho thị trường lao động và sự phát triển của hệ thống ngân hàng Vietcombank tại Việt Nam.
Một là, nguy cơ mất việc làm: chuyển đổi số là sự tự động hoá, số hoá các quy trình sản xuất và dịch vụ. Dó đó, nó có thể thay đổi các ngành nghề, các công việc mang tính lặp đi lặp lại, công việc tay chân giản đơn, các công việc văn phòng. Đây là điều đáng lo ngại đối với lực lượng lao động của hệ thống ngân hàng Vietcombank ở Việt Nam hiện nay.
Hai là, chuyển đổi số đòi hỏi phải có một đội ngũ lao động có những kỹ năng mới và phức tạp hơn như kỹ năng số, tư duy phân tích, giải quyết vấn đề phức tạp, sáng tạo với khả năng học tập suốt đời. Hiện nay, lực lượng lao động của hệ thống ngân hàng Vietcombank cần phải đào tạo, bồi dưỡng công nghệ mới để đáp ứng nhu cầu thực tiễn. Do đó, tạo ra sự chênh lệch rất lớn giữa cung và cầu lao động.
Ba là, với sự phát triển như vũ bão của khoa học công nghệ của kỹ thuật số dẫn đến sự gia tăng bất bình đẳng về thu nhập và cơ hội việc làm giữa những người có kỹ năng thu nhập thấp với những người lao động có kỹ năng cao. Những người không được trang bị kỹ năng mới phù hợp với ngành nghề mới sẽ có nguy cơ tụt lùi, tạo ra khoảng cách lớn giữa người giầu và người nghèo gây ra những hậu quả phức tạp cho xã hội.
Bốn là, việc triển khai và ứng dụng công nghệ của chuyển đổi số đòi hỏi hạ tầng công nghệ và khả năng tiếp cận công nghệ thông tin và truyền thông hiện đại phải ổn định và khả năng bao phủ rộng khắp. Tuy nhiên, Việt Nam nói chung và hệ thống ngân hàng Vietcombank vẫn còn hạn chế về cơ sở hạ tầng, mạng lưới kết nối gặp khó khăn đặc biệt ở các vùng sâu vùng xa, rất khó khăn trong việc tiếp cận và ứng dụng công nghệ hiện đại. Điều này, tạo ra sự chênh lệch giữa các phòng ban trong sự phát triển chung.
Năm là, chuyển đổi số phát triển như vũ bão đặt ra những thách thức mới cho hệ thống pháp luật và chính sách hiện hành. Do đó, việc phát triển các hệ thống ngân hàng Vietcombank ở Việt Nam hiện nay cần phải nhanh chóng xây dựng và hoàn thiện khung pháp lý để quản lý các vấn đề liên quan đến dữ liệu, quyền riêng tư, an ninh mạng, sở hữu trí tuệ trong bối cảnh công nghệ số, cũng như các chính sách hỗ trợ đào tạo lại lực lượng lao động và thúc đẩy đổi mới sáng tạo là điều vô cùng cần thiết. Cần nhanh chóng ứng dụng công nghệ mới trong quá trình chuyển đổi số vào các ngành nghề mới. Khi chúng ta ứng dụng rộng rãi chuyển đổi số đi với những rủi ro về an ninh mạng và bảo mật dữ liệu gây ra những thiệt hại to lớn cho doanh nghiệp, tổ chức và cá nhân. Chúng ta cần tăng cường năng lực về mạng lưới an ninh mạng và xây dựng hàng rào để bảo vệ dữ liệu hiệu quả để đảm bảo sự phát triển bền vững của nền kinh tế số trong việc thay đổi trong hệ thống ngân hàng Vietcombank tại Việt Nam.
Sáu là, phần lớn các doanh nghiệp Việt Nam có quy mô nhỏ, tiềm lực kinh tế nhỏ bé, trình độ công nghệ còn thấp. Mặt khác, khả năng tiếp cận, đầu tư và hấp thụ công nghệ tiên tiến của chuyển đổi số còn nhiều hạn chế. Đây là khoảng cách lớn của hệ thống ngân hàng Vietcombank. Do đó, việc đối mặt và giải quyết những thách thức này trong sự thay đổi hệ thống ngân hàng Vietcombank đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các ngân hàng cũng như sự chủ động thích ứng của người lao động. Chỉ khi đó, Việt Nam mới có thể vượt qua những rào cản và tận dụng tối đa những cơ hội mà chuyển đổi số mang lại cho sự phát triển ngành nghề và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người lao động.
3. Nhiệm vụ, vai trò của Đảng viên trong công cuộc chuyển đổi số
Đầu tiên, vai trò của Đảng viên của hệ thống ngân hàng Vietcombank trong chuyển đổi số quốc gia là đem lại sự lãnh đạo và định hướng chiến lược. Đảng viên, phải là những người tiên phong và có kiến thức sâu rộng về chính sách và phát triển, có trách nhiệm lãnh đạo các hoạt động chuyển đổi số tại cơ sở đơn vị mình tham gia. Đảng viên cần có khả năng định hướng, xây dựng kế hoạch và thúc đẩy quá trình chuyển đổi số trong các tổ chức, doanh nghiệp, cộng đồng và cuộc sống hàng ngày. Đảng viên không chỉ là người thực hiện, mà còn là người truyền đạt thông điệp, thúc đẩy cộng đồng và tạo đà cho sự chuyển đổi số của quốc gia.
Thứ hai, Đảng viên hệ thống ngân hàng Vietcombank cần đảm bảo sự tương tác và đồng lòng trong hệ thống ngân hàng Vietcombank. Chuyển đổi số quốc gia đòi hỏi sự tham gia và hợp tác của tất cả các thành viên trong hệ thống ngân hàng Vietcombank. Đảng viên có trách nhiệm xây dựng và thúc đẩy sự tương tác giữa các bên liên quan, như doanh nghiệp, tổ chức và khách hàng thông qua việc tổ chức các cuộc họp, diễn đàn và các hoạt động tương tác khác. Đảng viên cần khuyến khích mọi người trong hệ thống ngân hàng Vietcombank tham gia và chia sẻ ý kiến, đồng thời tạo ra một môi trường thuận lợi để mọi người cùng nhau đạt được mục tiêu chung.
Thứ ba, Đảng viên trong hệ thống ngân hàng Vietcombank phải nắm vững công nghệ và hỗ trợ đào tạo cho đồng nghiệp và khách hàng. Chuyển đổi số đòi hỏi kiến thức về công nghệ và khả năng sử dụng các công cụ công nghệ thông tin rất nhiều. Đảng viên cần nắm bắt những xu hướng công nghệ mới nhất và hiểu rõ ứng dụng của chúng trong các lĩnh vực khác nhau. Đảng viên cần cung cấp hỗ trợ đào tạo cho cộng đồng, đặc biệt là những người chưa có kiến thức về công nghệ, để tạo điều kiện cho tất cả khách hàng tham gia và hưởng lợi từ chuyển đổi số.
Cuối cùng, Đảng viên của hệ thống ngân hàng Vietcombank cần là những người đảm bảo sự công bằng và an ninh trong chuyển đổi số. Quá trình chuyển đổi số cần đảm bảo rằng tất cả mọi người được tiếp cận công nghệ và cơ hội phát triển. Không giới hạn ở nhóm đối tượng nào. Đảng viên phải đối mặt với những thách thức liên quan đến an ninh mạng, bảo vệ dữ liệu và quyền riêng tư. Đảng viên phải là những người đứng ra bảo vệ quyền lợi và lợi ích của cộng đồng trong quá trình chuyển đổi số.
4. Một số khuyến nghị
Bước tiếp theo trong việc thúc đẩy vai trò của Đảng viên của hệ thống ngân hàng Vietcombank trong chuyển đổi số quốc gia là tạo ra một môi trường thuận lợi để khuyến khích sự sáng tạo và đổi mới. Đảng viên cần khuyến khích việc nghiên cứu và áp dụng các công nghệ mới, đồng thời thúc đẩy sự sáng tạo và đổi mới trong các lĩnh vực khác nhau. Ngân hàng có thể tổ chức các cuộc thi, hội thảo, và sự kiện để tạo cơ hội cho mọi người chia sẻ ý tưởng và kinh nghiệm trong việc áp dụng công nghệ số. Đảng viên cũng có thể hỗ trợ các dự án khởi nghiệp công nghệ, tạo điều kiện cho các nhà sáng tạo và doanh nhân trẻ phát triển ý tưởng và sản phẩm mới.
Ngoài ra, Đảng viên hệ thống ngân hàng Vietcombank cần đảm bảo tính bền vững trong chuyển đổi số quốc gia. Chuyển đổi số không chỉ đơn thuần là việc sử dụng công nghệ, mà còn phải đi kèm với việc xây dựng hạ tầng kỹ thuật, đào tạo nguồn nhân lực, và đảm bảo quyền riêng tư và an toàn thông tin. Đảng viên có trách nhiệm tham gia vào việc xây dựng và triển khai các chính sách và quy định liên quan đến chuyển đổi số bền vững, đảm bảo rằng việc sử dụng công nghệ được thực hiện một cách có trách nhiệm và đáng tin cậy.
Hơn nữa, Đảng viên hệ thống ngân hàng Vietcombank cần đảm bảo rằng chuyển đổi số mang lại lợi ích cho toàn bộ xã hội. Chuyển đổi số không được để lại bất kỳ ai phía sau, đặc biệt là các tầng lớp khó khăn và các vùng sâu, vùng xa. Đảng viên phải là những người đảm bảo rằng mọi người đều có cơ hội tiếp cận công nghệ và hưởng lợi từ chuyển đổi số. Đảng viên có thể tham gia vào việc xây dựng và triển khai các chương trình giáo dục đào tạo, cung cấp hỗ trợ kỹ thuật tài chính cho các cộng đồng vùng sâu, vùng xa và các đối tượng khó khăn. Đồng thời, Đảng viên cần đảm bảo rằng quá trình chuyển đổi số không gây tổn hại đến môi trường và cuộc sống của con người, phải tạo ra những giải pháp bền vững thân thiện với môi trường.
Cuối cùng, Đảng viên của hệ thống ngân hàng Vietcombank cần tham gia vào việc xây dựng và thúc đẩy sự hợp tác quốc tế trong chuyển đổi số. Hiện nay, chuyển đổi số không chỉ là một vấn đề của một quốc gia mà là một xu hướng toàn cầu. Đảng viên có trách nhiệm tham gia vào các diễn đàn và tổ chức quốc tế, tạo mối quan hệ và hợp tác với các đối tác nước ngoài. Điều này giúp tăng cường trao đổi kinh nghiệm, học hỏi các mô hình thành công và tìm kiếm cơ hội hợp tác để đẩy mạnh chuyển đổi số trong quốc gia.
Là một một Đảng viên của Vietcombank, để có thể thực hiện tốt công việc trên, chúng ta cần phải nhanh chóng tự thay đổi chuyển đổi mình để thích ứng với thời đại mới bằng những công việc cụ thể như sau:
Đầu tiên, là nâng cao trình độ và nhận thức của bản thân. Nhanh chóng tìm hiểu về các xu hướng, hiểu biết về công nghệ số, ứng dụng và tiềm năng của công nghệ trong việc chuyển đổi và phát triển quốc gia. Hiểu rõ các công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo (AI), big data, cloud computing, blockchain… cũng như kỹ năng sử dụng các công cụ và phần mềm liên quan. Nắm rõ các chương trình đường lối của Đảng và nhà nước. Hiểu rõ các kế hoạch hành động cụ thể của chuyển đổi số quốc gia đang triển khai như: “Chương trình thúc đẩy phát triển và sử dụng các nền tảng số quốc gia phục vụ chuyển đổi số, phát triển chính phủ số, kinh tế số, xã hội số” (theo văn bản số 186/QĐ-BTTT), Đề án "Nâng cao nhận thức, phổ cập kỹ năng và phát triển nguồn nhân lực chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030" (Theo Quyết định số 146/QĐ-TTg ), “Chương trình phát triển nền tảng số quốc gia phục vụ chuyển đổi số, phát triển chính phủ số, kinh tế số, xã hội số” (Theo văn bản số 538/BTTTT-QLDN ) của Bộ thông tin và truyền thông. Danh mục nền tảng số phục vụ phát triển Chính phủ số, Chính quyền số … Liên tục cập nhật thông tin liên tục từ các kênh thông tin chính thống
Thứ hai, là phải nhanh chóng ứng dụng các sản phẩm chuyển đổi số vào cơ quan đơn vị và các công tác của Đảng. Đảng viên đầu tiên phải là người tiên phong sử dụng, từ đó lan tỏa ra cho bạn bè đồng nghiệp và cộng đồng sử dụng. Chẳng hạn như sử dụng các giải pháp số hóa để lưu trữ tài liệu thay vì tài liệu giấy, sử dụng hóa đơn điện tử cho các thủ tục thanh toán, sử dụng trợ lý ảo để tìm kiếm thông tin nhanh chóng, sử dụng họp trực tuyến thay cho các cuộc họp thông thường, sử dụng các giải pháp bản đồ Việt Nam để đảm bảo dữ liệu chính xác đúng chủ quyền của Việt Nam
Thứ ba, là hoàn thiện các kỹ năng để nhanh chóng hòa nhập quốc tế. Vì công cuộc chuyển đổi số này không chỉ mỗi ở Việt Nam mà cả thế giới, việc hòa nhập với quốc tế sẽ giúp nhanh chóng đi tắt, đón đầu và chắt lọc những tinh hoa, kinh nghiệm các nước khác áp dụng hiệu quả. Rèn luyện kỹ năng tiếng anh, tăng cường kỹ năng giao tiếp và làm việc nhóm hiệu quả trong môi trường đa văn hóa và đa quốc gia. Trao dồi thêm kỹ năng tư duy sáng tạo, tìm kiếm các giải pháp mới và thúc đẩy sự đổi mới trong công việc. Khuyến khích việc thử nghiệm và áp dụng các ý tưởng mới, đồng thời sẵn sàng thích nghi với sự thay đổi liên tục của thế giới.
Thứ tư là người đảng viên phải luôn giữ vững bản lĩnh chính trị. Việc chuyển đổi số mang lại nhiều lợi ích cho cuộc sống, tuy nhiên với việc thay đổi này sẽ dẫn đến những tác động tiêu cực mà Đảng viên phải cần có nhận thức sâu sắc để giữ vững quan điểm lập trường của mình. Nhất là khi thông tin được truyền bá liên tục mà không có kiểm soát. Nhiều thế lực chống phá sẽ xuyên tạc thành nhiều lý do khác nhau để biến những định hướng tốt đẹp thành những quan điểm méo mó. Đảng viên cần nâng cao tri thức, có khả năng phân tích, đánh giá, nhận định và đưa ra quyết định thông minh. Đồng thời Đảng viên cần có khả năng thuyết phục và tạo niềm tin, từ đó xây dựng sự ủng hộ và hỗ trợ từ cộng đồng. Chuyển đổi số, chuyển đổi tư duy chứ không chuyển đổi bản lĩnh và phẩm chất chính trị.
Tóm lại, chuyển đổi số đã và đang phát triển như vũ bão mở ra một kỷ nguyên mới – kỷ nguyên chuyển số của hệ thống ngân hàng Vietcombank tại Việt Nam. Đây không chỉ đơn giản là sự thay đổi về công nghệ số mà còn là cuộc cách mạng về tư duy và phương thức làm việc trong bối cảnh toàn cầu hoá. Chuyển đổi số đã tác động không nhỏ đến hệ thống ngân hàng Vietcombank của Việt Nam hiện nay, nó đặt ra không ít bài toán nan giải về chiến lược cho sự phát triển hệ thống ngân hàng Vietcombank. Do đó, để tận dụng tối đa cơ hội và giảm thiểu những rủi ro thì chúng ta phải trang bị những kỹ năng mới cho người lao động và khách hàng. Hệ thống ngân hàng Vietcombank đã và đang đầu tư vào giáo dục, đào tạo, ứng dụng khoa học công nghệ tạo môi trường hành lang pháp lý thuận lợi. Cho dù còn tiềm ẩn nhiều thách thức, nhưng với sự chuẩn bị kỹ lưỡng với một tinh thần đoàn kết, linh hoạt, sáng tạo đi tắt đón đầu và khát vọng vươn lên, hệ thống ngân hàng Vietcombank hoàn toàn có thể biến những cơ hội của chuyển đổi số, kiến tạo nên một thị trường lao động năng động, một nơi gửi gắm niềm tin bền vững cho khách hàng sẽ là chìa khoá để bứt phá, tiến lên cạnh tranh với các nước trong khu vực và trên thế giới.
